نیاکان یوسف (قرآن)نياكان، اسم و جمع «نيا» است. نيا به معناى پدر پدر و پدر مادر و به معناى جدّ آمده است . [۱]
لغت‌نامه، ج ۱۴، ص ۲۰۲۶۳ و ۲۰۲۷۰، «نيا» و «نياكان»
و جدّ نيز به معناى پدر پدر و پدر مادر و هر چه نسبشان بالاتر رود مى‌باشد. جدّ به معناى بزرگى و نيكبختى و پولدارى نيز آمده، ولى در اصطلاح فقهای امامیّه به معناى نخست استعمال شده است [۳]
دايرةالمعارف تشيّع، ج ۵، ص ۳۱۹، «جدّ».
در این مقاله آیات مرتبط با نیاکان حضرت یوسف علیه‌السلام معرفی می‌شوند.۱ - حضرت نوححضرت نوح علیه‌السلام از نياكان حضرت يوسف پیامبر: وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ ... وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ ... وَ يُوسُفَ ... بنا بر اينكه ضمير در «من ذرّيّته» به نوح علیه‌السلام بازگردد. ۲ - حضرت ابراهیم و حضرت اسحاقحضرت ابراهیم و حضرت اسحاق عليهماالسلام از نياكان حضرت یوسف: ۱. وَ تِلْكَ حُجَّتُنا آتَيْناها إِبْراهِيمَ ... وَ وَهَبْنا لَهُ إِسْحاقَ وَ يَعْقُوبَ كُلًّا هَدَيْنا وَ نُوحاً هَدَيْنا مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ ذُرِّيَّتِهِ ... وَ يُوسُفَ ... بنا بر اينكه ضمير در «من ذرّيّته» به ابراهيم علیه‌السلام بازگردد. ۲. وَ كَذلِكَ يَجْتَبِيكَ رَبُّكَ وَ يُعَلِّمُكَ مِنْ تَأْوِيلِ الْأَحادِيثِ وَ يُتِمُّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكَ وَ عَلى آلِ يَعْقُوبَ كَما أَتَمَّها عَلى أَبَوَيْكَ مِنْ قَبْلُ إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبَّكَ عَلِيمٌ حَكِيمٌ. ۳. وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ .... ۳ - اقرا به پیروی از دین نیاکاناقرار حضرت يوسف علیه‌السلام به پيروى از دین نياكانش چون ابراهيم و اسحاق عليهماالسلام مبنى بر عدم شرک به خدا: وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ ... ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ .... ۴ - موحد بودن نیاکان حضرت یوسفنياكان يوسف (ابراهيم و اسحاق عليهماالسلام) از جمله موحّدان مبرّا از شرک: ۱. أَمْ كُنْتُمْ شُهَداءَ إِذْ حَضَرَ يَعْقُوبَ الْمَوْتُ إِذْ قالَ لِبَنِيهِ ما تَعْبُدُونَ مِنْ بَعْدِي قالُوا نَعْبُدُ إِلهَكَ وَ إِلهَ آبائِكَ إِبْراهِيمَ وَ إِسْماعِيلَ وَ إِسْحاقَ إِلهاً واحِداً وَ نَحْنُ لَهُ مُسْلِمُونَ. ۲. وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ ... ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ .... ۵ - تفضلات الهی به نیاکان حضرت یوسفتمسّك نياكان يوسف (ابراهيم و اسحاق عليهماالسلام) به توحید و برائت از شرک، از تفضّلات الهى نسبت به آنان: وَ اتَّبَعْتُ مِلَّةَ آبائِي إِبْراهِيمَ وَ إِسْحاقَ ... ما كانَ لَنا أَنْ نُشْرِكَ بِاللَّهِ مِنْ شَيْ‌ءٍ ذلِكَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ عَلَيْنا ... «ذلك» اشاره به تمسّك به توحيد است. ۶ - پانویس
۷ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۳۱، ص۶۱۶، برگرفته از مقاله «نیاکان یوسف علیه‌السلام». |